[Tài liệu] - Bình xăng con( bộ chế hoà khí) những điều bạn nên biết

Nếu biết được cách điều chỉnh bộ chế hòa khí
(BCHK) cho động cơ methanol (glow engine) thì điều này đem lại rất
nhiều ưu thế cho bạn nếu bạn là người chơi mô hình sử dụng động cơ
methanol. Nhưng với người bắt đầu chơi động cơ này thì chỉnh bộ chế hòa
khí có thể rất khó nếu không hiểu được cơ chế họat động. Bài viết này
giải thích cho bạn biết BCHK là gì và nó họat động ra sau và sau cùng
là một số cách chỉnh.

BCHK là bộ phận quan trọng nhất của động cơ so với các bộ phận khác, bởi
vì các bộ phận khác không cần phải chỉnh ngọai trừ nó bị hư và phải
thay. Vì vậy nếu bộ chế hòa khí được chỉnh đúng thì động cơ sẽ họat động
tối ưu nhất.

1. 2.
1.Hình hai loại bộ chế hòa khí thông dụng (loại trượt và loại xoay)

Vậy BCHK có chức năng gì?

Đơn giản nó chỉ điều tiết dòng chảy của methanol (tạm gọi là xăng) và
không khí vào động cơ sao cho động cơ họat động tốt nhất trong mọi điều
kiện.

Dòng chảy của không khí vào động cơ được điều chỉnh bằng vị trí cần ga,
khi bạn đẩy cần ga trên bộ điều khiển thì thật chất bạn đóng/mở lượng
không khí vào trong động cơ.

Dòng chảy của methanol có thể điều chỉnh bằng hai hoặc ba “kim xăng”,
các kim xăng này có hình dạng như con ốc, mỗi kim xăng có một đầu hình
dạng côn còn đầu còn lại là mặt vít. Xăng chảy xung quanh kim xăng để
vào động cơ. Nếu vặn kim xăng vào (theo chiều kim đồng hồ) thì nó sẽ
ngăn dòng chảy của xăng vào động cơ và ngược lại.

Tất cả các động cơ methanol đều có ít nhất một kim xăng (kim lớn), một
vài lọai có kim nhỏ để chỉnh động cơ ở tốc độ chậm, một vài động cơ thì
có cả hai, và một vài có them kim xăng chỉnh trạng thái trung bình.

Hình 2. Ở hình phía trên cho ta thấy methanol chảy vào BCHK qua đầu nối
số 1sau đó qua kim xăng lớn số 2 vào ống phun số 3, phía đối diện đầu
phun là kim xăng nhỏ (không có đánh số ở hình này), kim xăng nhỏ này
không ảnh hưởng nhiều khi chạy động cơ hết ga.

Tại sao ta cần BCHK?

Để chạy động cơ chạy tốt, tất cả động cơ cần phải có tỉ lệ hổn hợp không
khí và xăng phải cho đúng cho từng lúc. BCHK phải được chỉnh đúng để
nó cung cấp đúng tỉ lệ xăng và không khí vào động cơ.

Ngay cả khi BHCK đã được cân chỉnh, bạn vẫn thấy cứ mỗi lần bay thì
người ta hay chỉnh kim xăng lại. Lý do là môi trường không khí xung
quanh thay đổi (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất…) làm cho tỉ lệ hổn hợp thay
đổi dẫn tới động cơ chạy không ngon do đó người ta phải cân chỉnh lại
cho phù hợp với điều kiện môi trường xung quanh. Ta sẽ nói thêm vấn đề
này ở phần cuối bài.

Kim xăng

Nếu rà theo ống xăng từ bình xăng vào BCHK thì kim xăng "lớn" là kim
xăng đầu tiên mà xăng phải đi qua. Kim này chỉnh lượng xăng cho phép vào
động cơ ở bất kỳ vận tốc nào của động cơ. Kim này ảnh hưởng rất nhiều
vào hổn hợp khí khi động cơ chạy ga trung bình và ga cao. Kim xăng này
quan trọng nhất với họat động của động cơ.

Kim xăng "nhỏ" hay còn gọi là kim xăng “relanti” được gắng trực tiếp vào
vỏ của BCHK, kim này dung để chỉnh lượng xăng vào động cơ khi động cơ
chạy ở vận tốc chậm hay chạy “ralenti”, khi cần ga ở vị trí thấp nhất
đến vị trí ½ ga thì kim xăng này một phần nào đó ngăn chặn xăng chảy qua
ống xăng veturi. Khi tăng ga vượt mức ½ tới maximum thì ống phun xăng
sẽ tách ra khỏi kim xăng và để xăng chảy vào động cơ theo như đã được
chỉnh trước bằng kim xăng lớn.

1. 2.
Hình 1. Kim xăng lớn 1 bị vặn ra làm cho xăng chảy vào qua đầu số 2
nhiều hơn làm cho động cơ dư xăng. Hình bên phải, kim xăng lớn vặn vào
làm giảm dòng chảy của xăng vào đầu số 2 làm cho động cơ thiếu xăng hay
“ré”.

Khi chạy “ralenti” nếu kim nhỏ mở ra quá nhiều làm cho động cơ dư xăng
làm ảnh hưởng đến chạy “ralenti” làm động cơ nghẹt xăng và hại đến bu
gi. Nếu đóng quá mức kim xăng nhỏ thì làm cho động cơ chạy không ổn định
khi tăng ga.

Có một số động cơ, nhà sản xuất thiết kế kim xăng nhỏ cố định làm đơn
giản việc chỉnh xăng cho động cơ. Nhưng với lọai này thì động cơ sẽ chạy
bình thường mà không có thể chạy với công suất tối đa như lọai hai kim
xăng.

Hình 2. Kim xăng nhỏ chỉnh lượng xăng chảy từ ống phun xăng 2 vào động
cơ. Khi cần ga ở vị trí ½ đến maximum thì kim xăng này bị kéo ra khỏi
đầu phun xăng

Kim xăng thứ ba, thật chất không phải là kim xăng, mà nó chỉ là ống phun
xăng có thể điều chỉnh vị trí. Lọai ống phun xăng này được thiết kế
riêng cho BCHK lọai trượt (thường xử dụng cho xe), kim nhỏ nằm ở giữa
van trượt. ống phun xăng được gắng trên vỏ của BCHK đối diện với van
trượt. Khi BCHK trượt mở ra thì chân không (do áp suất thấp ngay ống
phun xăng ở giữa ống venturi) hút xăng vào động cơ. Khi luồn không khí
chảy qua ống phun xăng thì xăng chảy vào tăng lên. Bằng cách thay đổi vị
trí của kim xăng nhỏ và vị trí của ống phun xăng cùng lúc làm thay đổi
vị trí ga sao cho xăng vào tiếp xúc hòan tòan với không không khí chảy
qua BCHK.

Ví dụ, nếu như ống phun xăng hòan tòan được mở khi cần ga chỉnh ở mức ¼
làm cho lượng xăng vào động cơ dư. Nhưng nếu bạn vặn cả kim xăng nhỏ và
ống phun xăng vào thích hợp thì ống phun xăng sẻ không được mở hòan
tòan cho tới khi cần ga ở vị trí 1/3, chính vì vậy mà ống phun xăng còn
được gọi là kim xăng trung bình (kim xăng thứ 3). Thông thường thì bạn
không nên chỉnh vị trí ống phun xăng, ngọai trừ bạn là người có kinh
nghiệm.

Hình phía trên mô tả bộ chế hòa khí lọai trượt, kim xăng lớn số 1, kim xăng nhỏ số 2 và ống phun xăng số 3

Ống Venturi của BCHK

Nói thêm một chút về ống venturi bởi vì nó là bộ phận quan trọng của
BCHK, khi nó được mở ra thì nó cho phép luồng không khí chảy qua nó vào
động cơ. Vậy tại sao venturi lại quan trọng? Ống dẫn luồn không khí từ
BCHK vào động cơ co hẹp ở phần giữa có cấu trúc của một ống venturi,
phần hẹp nhất chính là trung tâm của venturi cũng là nơi mà luồng không
khí có vận tốc cao nhất và gây giảm áp suất làm cho xăng bị hút ra từ
ống phun xăng vào động cơ.

1. 2. 3.
Hình 1. Ống venturi có hình dạng giống đồng hồ cát tăng vận tốc của dòng
không khí ở chổ co hẹp của BCHK cũng là nơi mà ống xăng và kim xăng ở
đó. Không khí giản nở khi vào máy, chân không do động cơ gây ra làm
tăng dòng chảy của hỗn hợp xăng vào động cơ.

Các loại BCHK

Với động cơ RC thì có hai BCHK thông dụng, một là lọai xoay hai là loại
trượt. Cả hai đều làm cùng chức năng nhưng khác nhau về cấu trúc. Cả
hai đều có ưu và nhược điểm riêng.

BCHK loại xoay, đây là loại thông dụng nhất. Ở giữa BCHK có một trụ hình
lăng trụ có lổ ở giữa, khi lăng trụ này xoay, cái lổ ở giữa này mở to
hay nhỏ điều tiết lượng không khí vào BCHK qua ống venturi. Cái lăng
trụ này không chỉ xoay nó còn dịch chuyển ngang giống như con vít vặn
ra khỏi lổ. Do di chuyển ngang của lăng trụ mà nó điều tiết lượng xăng
vào với kim xăng nhỏ khi chạy ralenti.

Khi động cơ họat động ở vận tốc nhỏ, thì lăng trụ dường như không có tác
dụng nhiều. Ở ga nhỏ, cái lổ trên lăng trụ này mở rất nhỏ và tạo dòng
chảy rối của không khí trộn vào xăng

Hình 2. Mặt cắt của BCHK lọai xoay mô tả hình ảnh dòng không khí khó
khăn chảy vào BCHK và động cơ làm cho ga không hiệu quả khi động cơ chạy
ở vận tốc chậm.

Hình 3. Với BCHK loại trượt thì nó làm cho luồng không khí chạy thẳng
vào động cơ làm cho ga ở vị trí thấp nhạy hơn khi động cơ chạy ở vận tốc
thấp. Thường BCHK này được sử dụng cho xe 4WD.

Hiểu biết được hoạt động của BCHK nói trên làm cho bạn dể dàng điều
chỉnh BCHK. Thấu hiểu cơ chế họat động của BCHK giúp cho bạn biết ảnh
hưởng của các kim xăng trong khi chỉnh BCHK.

Họat động của BCHK

Quá trình bắt đầu khi mà piston chạy lên, lúc này tạo ra chân không phía
dưới piston hút không khí qua BCHK. Dòng không khí qua ống venturi của
BCHK tăng dần vận tốc khi đi qua chổ hẹp nhất và tạo chân không ở đây,
chân không này hút xăng từ ống xăng vào động cơ. Xăng chảy từ bình
xăng vào động cơ qua kim xăng lớn vào ống phun xăng (ống xăng nhỏ ngay
giữa chổ hẹp nhất trong BCHK” Khi tăng ga, thì kim xăng nhỏ tách rời
khỏi ống xăng và làm cho xăng chảy vào động cơ lúc này xăng vào động cơ
được điều chỉnh chỉ bằng kim xăng lớn.

Khi bạn hình dung được các họat động xảy ra trong BCHK khi động cơ họat
động thì bạn có thể bắt đầu chỉnh động cơ được rồi. BCHK là phần rất
quan trọng của động cơ do đó bạn nên tìm hiểu và nắm vững để điều chỉnh
động cơ chạy sao cho động cơ tốt nhất.

Bạn đừng lo lắng khi chỉnh BCHK, học chỉnh từ từ bởi vì đã chơi động cơ methanol thì trước sau gì bạn cũng phải chỉnh BCHK.

Tinh chỉnh BCHK theo điều kiện môi trường

Thật tế để cho động cơ chạy tốt nhất, bạn phải chỉnh động cơ cho mỗi lần
chạy. Nếu ai đó cho là có thể để kim xăng như vậy mà không cần phải
chỉnh khi chạy động cơ là sai lầm. Sau đây là một số ảnh hưởng của môi
trường bên ngòai đến họat động của động cơ và cách chỉnh

Nhiệt độ: Nhiệt độ môi trường càng nóng thì càng phải chỉnh “ré”, nhiệt
độ lạnh thì phải chỉnh dư xăng. Đa số mọi người cứ nghĩ một cách ngược
lại và chỉnh hỗn hợp khí như điều hòa nhiệt độ. Điều này là sai khi
nghĩ là môi trường lạnh thì phải chỉnh ré (thiếu xăng) để làm cho động
cơ ấm và ngược lại. Thật tế, môi trường lạnh làm cho không khí có mật
độ cao hơn có nghĩa là cùng một thể tích khí thì oxy trong đó nhiều hơn
do đó bạn phải mở kim xăng ra một ít cho nhiều xăng vào thì hổn hợp
mới không thay đổi. Còn trời nóng thì vặn kim xăng vào một ít.

Độ ẩm: Độ ẩm là lượng hơi nước trong không khí, khi độ ẩm cao thì lượng
hơi nước trong không khí cao chiếm chổ khí oxy. Do đó bạn cần chỉnh ré
khi chạy động cơ ở môi trường có độ ẩm cao.
Áp suất không khí: Áp suất không khí bên ngòai càng cao thì lượng oxy
vào động cơ càng nhiều, bạn cần phải mở kim xăng ra tăng lượng xăng để
hổn hợp không đổi.

Độ cao: Càng cao thì công suất máy càng giảm, cứ khỏang 300 m chiều cao
sẽ làm giảm công suất máy 3%. Càng cao thì không khí càng lỏang có
nghĩa là ít khí oxy, do đó cần vặn kim xăng vào để giảm lượng xăng để
bảo đảm hổn hợp khí không đổi.

Tránh rò rỉ không khí trên động cơ

Để động cơ chạy ralenti tốt, không rò rỉ khí có nghĩa là không khí đi
vào động cơ chỉ là không khí qua BCHK. Có thể bạn không tin, nhưng ngay
cả các động cơ mới và là lọai đắt tiền cũng bị rò rỉ không khí. Khi bị
rò rỉ khí thì động cơ chạy không ổn định và không thể chỉnh kim xăng
chính xác được.
Bạn có thể kiểm tra xem có rò rỉ không khí hay không. Bạn chuẩn bị cá thứ sau đây

1.Một ly nước xà bông nhỏ
2.Một cây cọ nhỏ
3.Một ống silicon khỏang 30 cm

Bước 1: Đóng kim xăng lớn hết và mở ra 2 vòng. Kéo cần ga mở hết cở.

Bước 2: Gắng ống silicon vào BCHK. Bạn bắt đầu thổi vào ống silicon để làm tăng áp suất bên trong động cơ.

Bước 3: Dùng ngón tay trỏ bịt ngỏ không khí vào của BCHK không cho khí
thóat ra ngòai, sau đó thổi vào ống silicon trong khi dung cọ quét nước
xà bông vào chổ nối giữa BCHK và thân động cơ, xung quanh ốc giữ BCHK,
xung quanh đầu nối với ống silicon vào kim xăng lớn, kim xăng nhỏ, xung
quanh bạc đạn phía trước của đông cơ

Hình mô tả cách kiểm tra rò rỉ khí

Nếu có bọt khí xảy ra, thì bạn biết động cơ bị rò rỉ khí. Đa số trường
hợp thường gặp thì rò rỉ xảy ra ở ốc giữ BCHK, bạn có thể sử dụng
silicon để làm kín lại. Nếu rò rỉ ở xung quanh BCHK và động cơ thì bạn
tháo nó ra phết silicon xung quanh rồi gắng lại. Còn nếu rò rỉ ở kim
xăng thì có thể bạn phải thay ron cao su mới.

Bạn cũng phải kiểm tra hệ thống bình xăng, ống xăng, nắp bình xăng xem
có bị rò rỉ không? Khi động cơ chạy nó có thể cấp áp suất từ 6 đến 8 psi
(14.7 psi = 1 atm) vào bình xăng, do đó bạn phải kiểm tra kỉ xem có bị
rò rỉ khí ở bình xăng hay không.

Kiểm tra bugi đoán bịnh

Nhiệt độ họat động của bugi rất quan trọng đến sự họat động của động cơ.
Động cơ nhỏ thường sử dụng bugi lọai ấm hay nóng. Nếu sử dụng không
đúng bugi bạn có thể gặp khó khăn trong khi chỉnh động cơ.
Sự kết hợp giữa sự nén của động cơ, nhiệt độ và phản ứng xúc tác giữa
platin (vật liệu làm dây tóc của bugi) và methanol tạo ra sự đốt trong
của động cơ methanol. Thay đổi lọai bugi có thể làm thay đổi thời gian
đốt trong của động cơ. Động cơ methanol không có hệ thống đánh lữa để
làm thay đổi thời lúc đốt trong của động cơ, nhưng bugi nóng sẽ làm cho
động cơ cháy sớm. Tăng thời gian cháy sớm một ít có thể làm tăng công
suất của động cơ, nhưng quá sớm làm hư động cơ.
Nhìn vào bugi có thể biết được chỉnh BCHK của động cơ có đúng hay không?
Nếu dây tóc của bugi có màu xám khi chạy xong 1, 2 bình xăng thì bạn
đã có BCHK chỉnh xăng đúng (chỉ khi thử với bugi mới, còn tất cả các
bugi đều chuyển sang màu xám sau một thời gian sử dụng) hoặc hơi thiếu
xăng. Nếu bugi ướt hay bóng sau khi chạy 1 vài bình xăng thì bạn chỉnh
xăng tốt nhưng hơi dư một ít. Khi dây tóc bị vặn vẹo và đứt thì BCHK có
vấn đề, nó nói lên là động cơ chạy quá thiếu xăng.

Ảnh hưởng khi thay đổi xăng

Thay đổi % lượng nitro làm tăng công suất máy, nhưng mọi việc không chỉ
đơn giản như vậy. Khi lượng nitro tăng thì bạn phải mở kim xăng ra để
tăng lương xăng vào. Quá nhiều xăng vào động cơ làm tăng độ nén trong
động cơ tăng do thể tích chất không nén được (ở đây là xăng) tăng trong
buồng đốt, làm tăng áp suất trong động cơ làm nó xảy ra hiện tượng nổ.
Nổ xảy ra khi xăng “nổ” chứ không phải cháy bình thường.
Xăng với lượng dầu nhờn ít thì nên chạy dư xăng. Nếu xăng có dầu nhờn nhiều thì nên chạy ré.

» [Hướng Dẫn] - Chạy ro-đai - Những điều cần biết!
» những điều cần biết về suzuki fx nhật 125cc
» Ai & Cdr: Những điều không phải ai cũng biết!
» [Tài liệu] - Hướng dẫn kĩ năng điều khiển xe motor 2 bánh an toàn
» [Tài liệu] - Cấu tạo động cơ xe máy và cách dùng xăng